حجاب از نگاه قرآن/ گفتمان عفاف و حجاب در جامعه نهادینه شود
به نقل ازخبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از لرستان، اسلام لباس و پوشش را بهعنوان موهبتی الهی برمیشمارد و با در نظر گرفتن چارچوبی متعادل و با آزادی زنان در تمامی عرصههای زندگی امر حجاب را واجب شمرده و با توجه به فلسفه واقعی آن بدون ایجاد هیچگونه محدودیتی زن را از قرار گرفتن در معرض خطرات ظاهری و باطنی محفوظ میدارد.
دیدگاه قرآن در رابطه با حجاب
حجاب در لغت بهمعنای مانع، پرده و پوشش آمده است. استعمال این کلمه بیشتر به معنی پرده است، این کلمه از آن جهت مفهوم پوشش میدهد که پرده، وسیله پوشش است، ولی هر پوششی حجاب نیست؛ بلکه آن پوششی حجاب نامیده میشود که از طریق پشت پرده واقع شدن صورت گیرد.
حجاب در قرآن بهمعنای پوشش اسلامی بانوان، دارای دو بُعد ایجابی (وجوب پوشش بدن) و سلبی (حرام بودن خودنمایی به نامحرم) است، این دو بُعد باید در کنار یکدیگر باشد تا حجاب اسلامی محقق شود؛ گاهی ممکن است بُعد اول باشد، ولی بُعد دوم نباشد، در این صورت نمیتوان گفت که حجاب اسلامی محقق شده است.
اگر بهمعنای عام، هر نوع پوشش و مانع از وصول به گناه را حجاب بنامیم، حجاب میتواند اقسام و انواع متفاوتی داشته باشد. یک نوع آن حجاب ذهنی، فکری و روحی است؛ مثلاً اعتقاد به معارف اسلامی، مانند توحید و نبوت از مصادیق حجاب ذهنی، فکری و روحی صحیح است که میتواند از لغزشها و گناههای روحی و فکری، مثل کفر و شرک جلوگیری کند.
انواع حجاب از منظر قرآن
علاوه بر این، در قرآن از انواع دیگر حجاب که در رفتار خارجی انسان تجلی میکند، نام برده شده است؛ مثل حجاب و پوشش در نگاه که مردان و زنان در مواجهه با نامحرم به آن توصیه شدهاند.
خداوند متعال در آیه دوم سوره جمعه فرموده است: «هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ إِنْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ؛ اوست خدایی که میان عرب امّی (قومی که خواندن و نوشتن هم نمیدانستند) پیغمبری بزرگوار از همان قوم برانگیخت، تا بر آنان وحی خدا را تلاوت کند و آنها را (از لوث جهل و اخلاق زشت) پاک سازد و کتاب سماوی و حکمت الهی بیاموزد؛ با آنکه پیش از این، همه در ورطه جهالت و گمراهی بودند».
از قرآن کریم استفاده میشود که هدف از تشریع حکم الهی، وجوب حجاب اسلامی، دستیابی به تزکیه نفس، طهارت، عفت و پاکدامنی است.
همچنین در آیه ۳۲ سوره احزاب آمده است: «یَا نِسَاء النَّبِیِّ لَسْتُنَّ کَأَحَدٍ مِّنَ النِّسَاء إِنِ اتَّقَیْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَّعْرُوفًا؛ اى همسران پیامبر شما مانند هیچ یک از زنان [دیگر] نیستید اگر سر پروا دارید پس به ناز سخن مگویید تا آنکه در دلش بیمارى است طمع ورزد و گفتارى شایسته گویید».
همچنین در آیه ۵۹ سوره احزاب در رابطه با حجاب و عفاف آمده است: «یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُل لِّأَزْوَاجِکَ وَبَنَاتِکَ وَنِسَاء الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِن جَلَابِیبِهِنَّ ذَلِکَ أَدْنَى أَن یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِیمًا؛ اى پیامبر به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو پوششهاى خود را بر خود فروتر گیرند این براى آنکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند [به احتیاط] نزدیکتر است و خدا آمرزنده مهربان است».
همچنین خداوند در آیات ۳۰ و ۳۱ سوره نور میفرماید: «قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَیَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِکَ أَزْکَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا یَصْنَعُونَ ﴿۳۰﴾ وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُیُوبِهِنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِینَ غَیْرِ أُوْلِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاء وَلَا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مَا یُخْفِینَ مِن زِینَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِیعًا أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ ﴿۳۱﴾» به حجاب و عفاف اشاره دارد.
در این دو آیه خداوند متعال فرموده است: و به زنان با ایمان بگو دیدگان خود را [از هر نامحرمى] فرو بندند و پاکدامنى ورزند و زیورهاى خود را آشکار نگردانند مگر آنچه که طبعاً از آن پیداست و باید روسرى خود را بر سینه خویش [فرو] اندازند و زیورهایشان را جز براى شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران شوهرانشان یا برادرانشان یا پسران برادرانشان یا پسران خواهرانشان یا زنان [همکیش] خود یا کنیزانشان یا خدمتکاران مرد که [از زن] بىنیازند یا کودکانى که بر عورتهاى زنان وقوف حاصل نکردهاند آشکار نکنند و پاهاى خود را [بهگونهاى به زمین] نکوبند تا آنچه از زینتشان نهفته مىدارند معلوم گردد اى مؤمنان همگى [از مرد و زن] به درگاه خدا توبه کنید امید که رستگار شوید، بىهمسران خود و غلامان و کنیزان درستکارتان را همسر دهید اگر تنگدستند خداوند آنان را از فضل خویش بىنیاز خواهد کرد و خدا گشایشگر داناست».
همچنین خداوند متعال در آیه ۶۰ سوره نور فرموده است: «وَالْقَوَاعِدُ مِنَ النِّسَاء اللَّاتِی لَا یَرْجُونَ نِکَاحًا فَلَیْسَ عَلَیْهِنَّ جُنَاحٌ أَن یَضَعْنَ ثِیَابَهُنَّ غَیْرَ مُتَبَرِّجَاتٍ بِزِینَةٍ وَأَن یَسْتَعْفِفْنَ خَیْرٌ لَّهُنَّ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ؛ و بر زنان از کار افتادهاى که [دیگر] امید زناشویى ندارند گناهى نیست که پوشش خود را کنار نهند [به شرطىکه] زینتى را آشکار نکنند و عفت ورزیدن براى آنها بهتر است و خدا شنواى داناست».
هجمههای شبکههای ماهوارهای برای ترویج بدحجابی
حجتالاسلام علیمحمد لروند، امام جمعه پلدختر در گفتوگو با خبرنگار ایکنا در رابطه با حجاب و عفاف با بیان اینکه شبکههای ماهوارهای برای ترویج بیحجابی و بدحجابی هجمههای زیادی انجام میدهند، افزود: بخشی از فروپاشی در خانوادهها بهخاطر وجود شبکههای ماهوارهای است و برای استفاده از کانالهای ماهوارهای در دیگر کشورهای جهان باید هزینه پرداخت کرد اما این شبکهها برای ایرانیان رایگان است.
وی گفت: حجاب پوشش ظاهری و یا بیرونی و عفاف یک بینش و یک روش و پوشش درونی است و احیای فرهنگ حجاب در جامعه جزو وظایف همه مسلمانان است.
لروند با بیان اینکه دین مبین اسلام بر روی حجاب و رعایت آن تأکید فراوان کرده است، اضافه کرد: بسیاری از ناهنجاریهایی که امروزه توسط رسانههای غربی بهوجود آمده با احیای این فرهنگ دینی در جامعه از بروز مشکلاتی در سطح جامعه جلوگیری میشود.
حجاب؛ از ضروریات کشور
امام جمعه پلدختر حجاب را یکی از ضروریات کشور دانست و گفت: در زمان ۲۵۰۰ سال اسلام به جز حکومت ۵۰ ساله رژیم ستمشاهی مردم دارای حجاب بودند.
وی با بیان اینکه امروز غیرت و عفت جامعه به دلایلی مورد تهدید قرار گرفته است، افزود: اندیشمندان و روحانیان باید با کارهای فرهنگی و برنامهریزیهای مدون در زمینه ارزشهای انسانی و اخلاقی و عفت زن و مرد و نیز اهمیت آن تبلیغ کنند.
لروند آثار بیحجابی و بیعفتی در جامعه طلاق را فساد اجتماعی و فساد فردی برشمرد و گفت: برای خنثیسازی توطئههای فرهنگی و تهدید نرم دشمنان، همه مسئول هستند و قطعاً خانوادهها در این زمینه بیشتر باید احساس تکلیف کنند.
قدرتالله ترابینژاد، فرماندار پلدختر نیز در این رابطه با بیان اینکه در قرآن حجاب و عفاف هم برای مرد و هم زن توصیه شده است، گفت: مقوله عفاف از حجاب مقدمتر است و عفاف و حجاب فقط برای زن نیست، برای مرد هم باید تعریف شود و عفاف و حجاب از مصادیق بارز ایمان و تقوا است.
وی رعایت حجاب و عفاف و پوشش اسلامی را از ضرورتهای دین مقدس اسلام برشمرد و افزود: دشمنان انقلاب با ترویج بیعفتی و بیحجابی میخواهند اعتقادات مذهبی و روحیات دینی مردم ما را متزلزل کنند.
ترابینژاد با بیان اینکه عفاف و حجاب بنیان خانوادهها را تحکیم میکند، گفت: رعایت عفاف و حجاب سبب ایجاد سلامت و آرامش روحی و روانی در خانواده و جامعه میشود.
اساتید دانشگاهها به مقوله عفاف و حجاب بپردازند
فرماندار پلدختر ادامه داد: حجاب برای بانوان مانند دیوار برای خانه است و بیتردید حجاب و عفاف سلاح جنگ نرم دشمن برای نفوذ به بنیان خانوادههاست و باید این فرهنگ در جامعه نهادینه شود.
وی گفت: اساتید دانشگاهها با تشکیل جلسات و بین تدریس به مقوله عفاف و حجاب بپردازند و در دبیرستانها نیز معلمان و مدیران این فرهنگ را نهادینه کنند.
وی با بیان اینکه دانشگاهها با برپایی کرسی آزاد اندیشی باید گفتمان عفاف و حجاب را نهادینه کنند، اظهار کرد: حجاب آرامش و آسایش زنان را تضمین میکند، حجاب و عفاف بهعنوان یک سلاح برای حفظ نظام خانواده و استحکام آن است که از آن نباید بهعنوان محدودیت بلکه باید به آن بهعنوان یک مصونیت نگریسته شود.
حجتالاسلام قدیمی، از مدرسان حوزه و دانشگاه نیز در این رابطه به خبرنگار ایکنا بر ضرورت تدوین طرحی برای کنترل سوژههای تحریککننده جوانان نظیر آرایش زنان، لباسهای تنگ و چسبان، ارتباطات نامشروع کلامی و ولنگاری لجام گسیخته پسران تأکید کرد و گفت: حجاب بهترین وسیله برای مدیریت سوژههای تحریککننده در جامعه است.
وی افزود: باید بین چادر، حجاب و عفاف تفاوت قائل بود؛ چرا که این سه لزوماً با هم نیستند بهگونهای که ممکن است کسی چادر بپوشد اما عفاف نداشته باشد و در مقابل کسی با پوشش مانتو در جامعه حضور پیدا کند ولی عفیف باشد.
این مدرس حوزه علمیه قم با بیان اینکه عفاف یک امر قلبی و درونی و برای همه اقشار چه زن و چه مرد است، تصریح کرد: حجاب یک امر حقوقی و قانونی و مربوط به روابط اجتماعی است؛ بنابراین باید معیار حجاب را در روابط اجتماعی خود پیدا کنیم.
قدیمی گفت: تا زمانیکه غریزه جنسی وجود دارد و تنوعطلبی بشر رو به افزایش است بهویژه با وجود فیلمهای مبتذل، ضرورت دارد نگاه جوانان و سوژه نگاه آنان مدیریت شود.
لزوم کنترل آزادیهای مطلق جنسیتی
وی اضافه کرد: اگر میخواهیم زنان ما در جامعه حضور داشته باشند و در عین حال پاک بمانند و دیگران را نیز آلوده نکنند باید از طرح حجاب در شکل چادر که حجاب برتر است و مانتوهای گشاد و فراگیر تبعیت شود.
این مدرس حوزه علمیه قم بر ضرورت کنترل آزادیهای مطلق جنسیتی تأکید کرد و گفت: اگر این نوع آزادیها را کنترل نکنیم به بلایی که غرب گرفتار آن شده است دچار میشویم.